Sau quãng thời gian chịu khủng hoảng của biến cố Vinashin, 3 năm trở lại đây, doanh nghiệp đóng tàu thành phố đang bước vào thời kỳ phục hồi và phát triển.

Bức tranh thêm tươi sáng

Hải Phòng được xem là “cái nôi” của ngành công nghiệp đóng tàu cả nước có bề dày truyền thống hơn 100 năm. Người đặt nền móng là doanh nhân, nhà tư sản Bạch Thái Bưởi, người sau đó được mệnh danh “Vua sông biển Đông Dương”, “Vua tàu thủy Bạch Thái Bưởi”…

Những năm đầu thế kỷ 21, Hải Phòng có hơn 40 cơ sở đóng tàu, là trung tâm đóng và sửa chữa tàu lớn nhất cả nước với nhiều tên tuổi lớn như các Nhà máy Đóng tàu: Nam Triệu, Phà Rừng, Bạch Đằng, Tam Bạc, Bến Kiền, Sông Cấm…

Thời kỳ cao điểm, doanh nghiệp đóng tàu tạo việc làm cho hàng chục nghìn công nhân, kỹ sư. Doanh nghiệp có đủ năng lực đóng mới tàu trên 53.000 tấn xuất khẩu cho đối tác nước ngoài. Thế nhưng, do ảnh hưởng của biến cố Vinashin, các doanh nghiệp đóng tàu gặp nhiều khó khăn, đơn hàng giảm sút, người lao động rời bỏ nhà máy. Thậm chí, có doanh nghiệp đứng bên bờ phá sản.

Nhưng một “làn gió mát” xuất hiện thổi vào doanh nghiệp đóng tàu khi ngành hàng hải thế giới có lộ trình chuyển đổi phương tiện sử dụng nhiên liệu sạch theo mục tiêu phát thải ròng bằng 0 (Net-zero) vào năm 2050.

Đơn hàng tới tấp đến doanh nghiệp đóng tàu trên địa bàn thành phố. Điển hình, trong tháng 1/2025, Công ty CP Đóng tàu Thái Bình Dương ký kết và khởi công 8 tàu biển quốc tế không hạn chế với tổng mức đầu tư hơn 2.600 tỷ đồng. Công ty TNHH một thành viên Đóng tàu Phà Rừng ký đơn hàng đóng mới 10 tàu chở dầu/hóa chất trọng tải 13.000 DWT cho chủ tàu Hàn Quốc.

Với Công ty CP Đóng tàu Sông Cấm, sau năm 2024 thành công vượt bậc khi đơn vị thi công đóng 59 tàu và sửa chữa 1 tàu. Kết quả này giúp doanh nghiệp đạt mức lợi nhuận trước thuế năm 2024 là 101,6 tỷ đồng, bằng 339% kế hoạch. Thu nhập bình quân của người lao động đạt hơn 17 triệu đồng/tháng…

Nỗi lo thiếu thợ, thừa việc

Từ chỗ thiếu việc, công nhân rời bỏ nhà máy thì nay doanh nghiệp đóng tàu trên địa bàn thành phố tất bật với đơn hàng kín lịch, nỗi lo thừa việc thiếu lao động đang ngày càng rõ . Hầu hết các doanh nghiệp đóng tàu trên địa bàn thành phố hiện có đơn hàng làm hết năm 2028, thậm chí đến năm 2030 với mức thu nhập hấp dẫn.

Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Đóng tàu Phà Rừng Hoàng Văn Nguyên cho biết doanh nghiệp đang thực hiện đóng loạt 10 tàu chở dầu, hóa chất cho đối tác Hàn Quốc và sửa chữa khoảng 70 - 80 tàu/năm. Điều khiến lãnh đạo doanh nghiệp “đau đầu” hiện nay đó là tình trạng thiếu hụt lao động.

“Thời kỳ khủng hoảng, không ít người lao động chuyển sang lĩnh vực khác. Suốt giai đoạn dài, ngành đóng tàu không còn sức cạnh tranh và hấp dẫn người lao động. Những công nhân, kỹ sư có thâm niên 15 - 20 năm làm việc tại nhà máy hiện vẫn được xem là kỹ sư trẻ của doanh nghiệp. Doanh nghiệp hiện cần 300 - 500 lao động”, ông Nguyên trăn trở.

Cùng nỗi lo thiếu hụt và khó tuyển dụng nhân lực khi ngành đóng tàu hồi sinh, Phó Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Đóng tàu Bạch Đằng Nguyễn Bá Sơn chia sẻ thời kỳ đỉnh cao, Đóng tàu Bạch Đằng được ví như “anh cả”, biểu tượng ngành đóng tàu Việt Nam với quy mô khoảng 3.000 công nhân, kỹ sư và nhiều hợp đồng đóng tàu lớn. Nhưng đến nay, số lượng kỹ sư, công nhân bám trụ với nhà máy chưa tới 200 người.

"Thiếu hụt nhân lực, nhất là nhân lực có trình độ, tay nghề khiến doanh nghiệp chuyển hướng sang đóng gam tàu nhỏ, yêu cầu cao về kỹ thuật", ông Sơn chia sẻ.

Nắm bắt cơ hội để bứt phá

Năm 2024, Công ty Đóng tàu Damen Sông Cấm chạm ngưỡng công suất công suất tối đa với 40 tàu/năm. Để chớp “cơ hội vàng” của ngành đóng tàu khi bước vào giai đoạn phục hồi, ông Joris Van Tienen, Tổng Giám đốc Công ty Đóng tàu Damen Sông Cấm chia sẻ doanh nghiệp đang nghiên cứu, đầu tư xây dựng nhà máy mới, nâng công suất đóng mới lên 80 tàu/năm.

Doanh nghiệp mong thành phố, chính quyền địa phương tạo điều kiện, bố trí mặt bằng thuận lợi để doanh nghiệp xây dựng nhà máy. Quan tâm, hỗ trợ cơ sở đào tạo trong việc thu hút sinh viên theo học các chuyên ngành liên quan công nghiệp đóng tàu, đáp ứng nhu cầu tuyển dụng ngày cao của doanh nghiệp.

Phát biểu tại lễ cắt tôn khởi công dự án đóng mới 3 tàu dầu hóa chất 14.000m3 do Công ty TNHH một thành viên Đóng tàu Bạch Đằng tổ chức mới đây, Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Công nghiệp tàu thủy (SBIC) Phạm Hoài Chung cho biết từ nay đến năm 2028, thị trường đóng tàu toàn cầu dự kiến tăng thêm 22,1 tỷ USD, đạt quy mô 195 tỷ USD vào năm 2030, tốc độ tăng trưởng bình quân gần 4%/năm.

Ngành công nghiệp tàu thủy Việt Nam đứng trước nhiều cơ hội mới từ xu hướng dịch chuyển thị trường đóng tàu thế giới. Các doanh nghiệp đóng tàu trên địa bàn thành phố nhanh chóng nắm bắt cơ hội, vượt qua khó khăn để bước vào chu kỳ hưng thịnh mới của ngành đóng tàu.

PHẠM CƯỜNG - LÊ DŨNG

Theo: https://baohaiphong.vn/cong-nghiep-dong-tau-hai-phong-buoc-vao-thoi-ky-phuc-hoi-va-phat-trien-417925.html?