Chuyện người trong cuộc: Rèn “ngựa Thánh Gióng” của Biển Đông (Bài 3)

Giáp Tết 1963, chiếc tàu đầu tiên hoàn thành, được mang thử trên cùng hành trình với con tàu khách chạy ra Cát Bà, là loại tàu khách chạy nhanh nhất lúc bấy giờ. Hôm thử tàu, ông Trọng thấy có cả Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Phan Trọng Tuệ xuống dự, đi bên cạnh là một ông mặc áo đại cán. Hỏi ra mới biết đó là Tư lệnh Hải quân Tạ Xuân Thu. Tàu chạy băng băng, êm ru, lại nhanh vượt cả tàu khách Cát Bà, anh em vỗ tay hoan hô vui sướng. Còn Tư lệnh Hải quân thì cười rạng rỡ, nắm chặt tay Bộ trưởng Tuệ: “Cảm ơn! Cảm ơn các anh nhiều lắm!”.

Biển gọi

Con tàu đầu tiên sau cuộc đi thử thành công đã được bàn giao cho Đoàn 125 ở khu vực Hòn Dáu. Ngày 17-3-1963, nó đã lên đường chở 44 tấn vũ khí vào bến Trà Vinh an toàn, mở ra một cột mốc mới của Đường Hồ Chí Minh trên biển. Cũng từ đây, nhiệm vụ trên giao càng dồn dập. Tàu này chưa xong, tàu kia đã đóng mới tiếp, cái nọ nối cái kia, xen kẽ. Kinh nghiệm đã có, Xưởng 3 làm với tốc độ cực nhanh, có lúc, chỉ một tháng đã hạ thủy thành công một con tàu. “Sau này nhớ lại, bọn tôi bảo nhau: “Tụi mình làm tàu còn nhanh hơn dân hàng mã chợ Sắt, có khi cứ 3 ngày ra lò một tàu hoặc sà lan”.

Sản xuất đến chiếc tàu thứ ba thì một hội nghị Trung ương họp ở gần bến Đồ Sơn. Gần nơi cuộc họp diễn ra, hai chiếc tàu không số vừa đi hàng vào tận miền Nam trở về, đang ung dung thả neo chờ nhiệm vụ. Tổng bí thư Lê Duẩn đi qua nhìn thấy, ngạc nhiên hỏi:

- Tàu nước nào đến thăm ta thế này?

Ông Tạ Xuân Thu thưa, đó là... tàu không số. Tổng bí thư xúc động, hỏi dồn: “Tàu không số? Ở đâu làm thế? Sao đẹp như tàu nước ngoài vậy?”-“Thưa! Xưởng 3!”-“Xưởng 3 làm được cơ à? Tốt quá! Cho tôi xuống thăm Xưởng 3”.

Thế là ngay buổi chiều hôm đó, nhiều cán bộ cấp cao, trong đó có các đồng chí: Lê Duẩn, Phạm Văn Đồng đã xuống tận công trường, thăm và động viên bộ đội, công nhân đang làm tàu không số.

Chiến trường miền Nam gọi đòi vũ khí. Biển gọi tàu. Công trường Tam Bạc thúc giục người công nhân. Họ làm ngày, làm đêm, 2 ca, rồi 3 ca. Cơm chẳng đủ, chủ yếu ăn hột bo bo. Thế mà mỗi người vẫn cứ hăng say làm việc bằng hai, bằng ba vì miền Nam ruột thịt. Một nhà vệ sinh lưu động được đặt ngay giữa công trường để anh em làm việc cho... nhanh.

Nói thì đơn giản vậy, nhưng sản xuất tàu sắt không ít gian nan. Không ít lần, con tàu vừa sơn màu xanh, nằm phơi mình trong nắng chưa khô thì lại nhận lệnh chuyển sơn màu đen. Sơn đen vừa xong, lại có lệnh chuyển màu... ghi! Đó là chuyện thường ngày của... tàu không số. Tàu phải làm sao giả dạng tàu địch, tàu miền Nam từ dáng vóc đến màu sơn theo ý kiến trinh sát Đoàn 125 báo về. Ban đầu, hai két dầu để bên mạn tàu, nhưng ra biển, bị địch bắn, tàu cháy, phải rút kinh nghiệm ngay, đưa dầu xuống đáy. Sau vụ Vũng Rô, còn phải chi li từng chi tiết nhỏ, xóa hết mọi dấu vết “Xưởng 3”, dấu vết xã hội chủ nghĩa trên từng chi tiết cấu tạo của con tàu.

Cùng với đóng mới, Xưởng 3 dần dần phải thêm nhiệm vụ đại tu, sửa chữa những con tàu đi biển trở về. Ông Trọng nhớ nhất lần Trung úy Linh, một cán bộ Đoàn 125 sang bàn giao tàu sửa chữa, anh em ai nấy cứ ngó cái nước da đen trũi của Linh rồi lại thủng thẳng chỉ sang con tàu nhìn “điêu tàn”, mốc thếch như một con “trâu đằm” mà chất vấn:

- Mới hôm nào chúng tôi bàn giao ngon lành thế! Các bố đi đâu, làm gì mà như phá thế này?

Anh Linh ban đầu giả bộ ngó lơ nhưng sau thấy không giấu nổi cũng đành rỉ tai: “Bọn tớ vào Nam”. Đám công nhân tròn mắt, kinh ngạc. Vậy mà, như một ý thức bảo mật tự nhiên thời chiến, chuyện cũng chẳng lộ ra ngoài. Chỉ thấy những bàn tay cạo gỉ, sơn tàu, chữa máy cần mẫn hơn, tỉ mỉ hơn. Hiểu nhau rồi, anh em bộ đội 125 cũng hết mình “chia lửa” với công nhân. Ngày ấy, cả nước ăn bo bo, nhưng bộ đội 125 vẫn là “lính công tử”: Cơm gạo trắng tinh, thuốc lá thơm cả tủ, chè cả bao... Song ai cũng hiểu, chẳng dám so bì với chút ưu đãi cỏn con dành cho những người nguyện xả thân vì nước, mỗi chuyến tàu không số là một lần truy điệu sống, xác định hy sinh. Hơn nữa, một chút ưu đãi để họ có sức khỏe chống chọi với bão tố, với quân thù giữa mịt mùng biển khơi trên con tàu bé nhỏ mà ngành hàng hải thế giới chắc không ai dám dùng tàu này vượt hàng ngàn ki-lô-mét đường biển thì quả là quá xứng đáng! Thế mà, chút quyền lợi bé nhỏ ấy, người lính cũng chẳng dám hưởng riêng một mình. Thấy anh em công nhân vất vả, nhiều lần anh em lại bê ra lúc thì nồi cháo gà, khi thì bao thuốc, gói chè, sẻ chia cùng nhau.

Làm nhanh, làm tốt, không hề lộ bí mật vì tất cả cùng cảm nhận được lời biển gọi. Tổ quốc gọi họ bên bờ sông Tam Bạc.

-------------------------

Bài 4: Tay đóng tàu, tay bắn máy bay

Ghi chép của NGUYÊN MINH