Niềm hy vọng Sông Cấm

Hồi còi tầm thúc thợ vào ca vang lên trong làn sương mù bảng lảng trên triền đà của Sông Cấm đang cõng nặng những module tàu chờ lắp dựng. Chỉ mất vài phút cho công tác giao ca, tiếng gõ búa đã bắt đầu một ngày làm việc mới với nhịp điệu hối hả giữa những ánh lửa hàn lấp lóe trong ụ khô, ngoài triền đà và trong khắp các phân xưởng của nhà máy.

“700 cán bộ, công nhân của Công ty đang chạy đua để ngay đầu năm 2014 này hoàn thành 11 sản phẩm bàn giao cho đối tác nước ngoài”, ông Phạm Mạnh Hà, Tổng giám đốc Công ty CP Đóng tàu sông Cấm cho biết.

Giữa tràn ngập những thông tin về nợ, lỗ, thất nghiệp, thiếu đơn hàng ở nhiều nhà máy đóng tàu thì việc Sông Cấm không những sống khỏe, mà còn lo thêm gần 2.000 việc làm cho các đơn vị cung cấp sản phẩm phụ trợ thuộc SBIC thực sự là điều bất ngờ.

Tuy vậy, 11 sản phẩm sắp bàn giao chỉ là một phần nhỏ (chưa đến 1/3) trong tổng số hợp đồng mà Sông Cấm hiện có. Các cơ sở của Công ty hiện đang có 36 đơn hàng. Điều này cũng có nghĩa là đơn vị đã có hợp đồng “gối đầu” trong năm 2014, trong đó có những đơn hàng giúp Sông Cấm đủ việc để làm đến tận cuối năm, chưa kể hai hợp đồng đang chuẩn bị được ký kết từ Thái Lan chuyển về cho Công ty sau khi Công ty CNTT Bến Kiền sáp nhập.

Cũng phải nói thêm rằng, các hợp đồng mà Sông Cấm đều đặn có được không phải là những hợp đồng đóng tàu container cỡ lớn, hay những gam tàu panamax trọng tải trên 50.000 DWT, mà là những hợp đồng “tầm trung”. Tuy nhiên, đây đều là những hợp đồng đóng tàu chuyên dụng, đặc chủng với hàm lượng công nghệ cao như tàu cao tốc, tàu tìm kiếm cứu nạn hàng hải, hay tàu kéo có sức kéo lớn và hiện đại. “Không chỉ giúp Nhà nước đỡ tốn ngoại tệ, sản phẩm của chúng tôi còn xuất khẩu đi khắp nơi trên thế giới”, ông Hà nói thêm.

Đó là niềm tự hào của vị thuyền trưởng Sông Cấm, bởi ngoài hệ thống các tàu tìm kiếm cứu nạn - SAR mà đơn vị đã và đang thực hiện thì cuối tháng 10 năm 2013, tàu kéo ASD dài hơn 32m, rộng 13m đã được Công ty bàn giao cho chủ tàu.

Trong khi không ít đơn vị của ngành đóng tàu bị phạt, bị hủy hợp đồng, thua lỗ liên miên, Sông Cấm vẫn âm thầm tiến lên với doanh thu và lãi năm sau vượt năm trước, đặc biệt là từ khi chuyển sang mô hình cổ phần, liên doanh với Damen - đối tác Hà Lan.

Theo báo cáo tài chính bốn năm lại đây thì năm 2010, giá trị sản lượng Sông Cấm đạt 814,5 tỷ đồng và sang năm 2011 tăng lên 1.004 tỷ đồng, tăng thêm 100 tỷ đồng một năm sau đó và đến hết năm 2013 là 1.300 tỷ đồng.

Kiên trì với “đóng tàu là chủ đạo”

Lãnh đạo Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy cho hay, trong số những “đứa con ruột” của Tổng công ty (không kể những đơn vị liên kết, góp vốn bằng thương hiệu), thì Sông Cấm là đơn vị hầu như duy nhất có lãi suốt nhiều năm nay.

Bắt đầu từ việc hợp tác với hãng Damen (Hà Lan) trong hơn 10 năm qua bằng việc đóng tàu chuyên dụng cho Cục Hàng hải Việt Nam theo hợp đồng và thiết kế của đối tác ngoại, Sông Cấm đã từng bước chinh phục được nhà đầu tư nước ngoài này bằng những sản phẩm chất lượng cao. Bởi vậy, ngay từ năm 2010, Sông Cấm chính thức liên doanh với đối tác Damen và liên doanh sẽ bắt đầu sản xuất những sản phẩm đầu tiên trong quý I/2014.

Theo lãnh đạo Sông Cấm, liên doanh Việt Nam - Hà Lan trong lĩnh vực đóng tàu này có vốn điều lệ 28 triệu euro và số tiền đầu tư trong giai đoạn đầu là 60 triệu euro, trong đó Sông Cấm góp 30%. “Nhà máy liên doanh sẽ chỉ tập trung hoàn thiện tàu chuyên dụng. Chúng tôi đặt mục tiêu xuất xưởng 25 tàu trong năm 2014. Sau khi hoàn thành mọi hạng mục thì dự kiến mỗi năm, Nhà máy đủ sức hoàn thiện 50 tàu, giải quyết việc làm cho 800 lao động”.

Đại diện Damen xác nhận, từ chỗ chỉ đóng thuê theo thiết kế của Damen, thì tới đây, văn phòng thiết kế tàu sẽ được đặt ngay bên bờ sông Cấm.

Ông Phạm Mạnh Hà cho biết, sau khi sáp nhập Bến Kiền vào Sông Cấm, Damen muốn mua 70% cổ phần và muốn xây dựng liên doanh Damen - Sông Cấm thành liên doanh lớn nhất trong số 35 liên doanh của Damen ở nước ngoài.

Cần phải nói thêm rằng, trong số các hãng đóng tàu chuyên dụng, Damen là thương hiệu số một thế giới về tàu hộ tống tàng hình lớp Sigma - loại tàu hết sức hiện đại, đang đóng vai trò xương sống trong các hạm đội tàu quân sự của nhiều quốc gia phương Tây.

Đó là chuyện tương lai, còn trước mắt, Damen sẽ chuyển dần các hợp đồng đóng tàu ở nước ngoài về Việt Nam, mà trước tiên là các sản phẩm từ Trung Quốc, châu Âu đưa về cho liên doanh Damen – Sông Cấm. Tất cả đều bắt đầu từ niềm tin, chữ tín mà Sông Cấm tạo dựng được với đối tác từ chính những đơn hàng hoàn thành với chất lượng cao.

“Chúng tôi làm ăn có lãi cũng là nhờ chỉ chuyên tâm vào việc đóng tàu với dòng sản phẩm tàu chuyên dụng có hàm lượng công nghệ, chất xám cao”, ông Hà cho biết.

Theo quan niệm xưa thì Sông Cấm thành công là nhờ vận dụng đúng phương châm “nhất nghệ tinh”, thay vì ồ ạt chạy theo mốt đa ngành, đa sản phẩm mà nhiều đơn vị trong chính ngành đóng tàu Việt Nam đã phải trả giá rất đắt, thậm chí đang lay lắt bên bờ vực phá sản.

“Sông Cấm đã cho thấy, việc tái cơ cấu Vinashin theo con đường tập trung đóng và sửa chữa tàu với những sản phẩm chuyên dụng, kể cả những sản phẩm tàu cá quy mô lớn là hướng đi đúng đắn và cần phải kiên trì”, ông Công khẳng định.

Điều này cũng hoàn toàn phù hợp với chiến lược điều chỉnh ngành công nghiệp đóng tàu mà Bộ Giao thông vận tải trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

“Mặc dù ngành đóng tàu thế giới đang trong giai đoạn rất khó khăn, nhưng SBIC sẽ trụ vững nhờ những lối mở, những mô hình thành công như trường hợp của Sông Cấm”, ông Nguyễn Ngọc Sự, Chủ tịch Hội đồng Thành viên SBIC đánh giá.

Quỳnh Hương